Merhabalar. Birçoğumuzun başı zaman zaman virüs ve benzerleriyle derde girmiştir. Ancak sanırım daha önce hiçbir zaman onlar yüzünden bu kadar yoğun bir şekilde iş ve vakit kaybına uğramadık. Geçtiğimiz 5 sene boyunca virüslerin oluşturduğu sorunlarda azalma ancak bunun yanında trojan, worm, spyware vb. tehditlerde artış oldu. Artık kullandığımız anti-virüs programları neredeyse tüm virüs saldırılarını bertaraf edebilirken spyware vb için kullanılacak çok sayıda yazılım olmasına rağmen bunu söylemek o kadar kolay değil. Özellikle kablo ve ADSL bağlantılarının yaygınlaşmasından sonra alınan risk giderek artıyor.

SpyWare Nedir?

Aslında spyware kavramına giriş yapmadan adware kavramına  kısa bir bakış yapmakta fayda var. Adware programlama masraflarını telafi etmek için programcıların, yazdıkları programa ekledikleri reklamlardır. Aslında masum görünen bu reklam bannerları daha sonraları hiç de masum sayılmayacak bir işe soyundular. Kullanıcıların sörf alışkanlıklarını kayıt etmenin yanında, kullanıcıların farketmeyeceği şekilde Internet bağlantısını kullanarak zararlı birçok programcığın da sistemlere girmesine neden oldular. Ve spyware kavramı doğdu.

Sisteminizde SpyWare Olduğunu Nasıl Anlarsınız?

• Beklenmedik zamanlarda hatta Internet’e bağlı olmadığınızda bile karşınıza çıkan reklam sayfalarından,
• Web tarayıcınızın açılış sayfasının ansızın değişmesinden,
• Web tarayıcısı ve program pencerelerine eklenen ve çeşitli hizmetler sunduğu gözüken araç çubuklarından,
• PC’nizin yavaşlamasından,
• Sistem kilitlenmelerinin sıklaşmasından ve anlamsız zamanlarda oluşmasından…

Eğer yukarıdaki sorunlardan birkaçıyla karşı karşıyaysanız büyük ihtimalle bir spyware probleminiz var ve bir takım önlemler almanız gerekiyor demektir.

SpyWareden Nasıl Kurtulurum?

Nasıl kurtulacağınıza bakmadan önce ne gibi önlemler almanız gerektiğine göz atalım. Öcelikle standart önlemler: bütçenize uygun ya da ücretsiz birer anti-virüs ve anti-spy programı kurun ve bunları güncel tutun. Bunu bir firewall ile birleştirirseniz daha güvenli olur. Çünkü eğer AV programlarının gözünden kaçırdığı bir program olduğunda ve bu kötü mizaçlı program Internet bağlantınızı kullanmaya kalktığında sizi uyaracak bir aracınız olur. Maalesef Windows XP ile gelen firewall bu konuda pek güvenilir değil. Gelelim sizlerin dikkat etmeniz gerekenlere: Öncelikle e-mail ayarlarınızı zararlı kodların sizin izniniz olmadan çalıştırılamayacağı duruma getirin. Böylelikle e-mail yoluyla gelen spam mesajlardan gelebilecek tehditleri ortadan kaldırmış olursunuz. Örneğin Outlook Express artık bu seçeneği default olarak sunuyor.

Girip çıktığınız sitelere özen gösterin. Özellikle bedava hizmetler sunduklarını söyleyen sitelere azami dikkat ile yaklaşın. PC’nize bir takım eklentiler yüklemek isteyen sitelere, eğer güvenilir bir yer değilse izin vermeyin.

İndirdiğiniz shareware veya freeware programları taramadan geçirmeden PC’nize kurmayın. Kurarken de sistemdeki değişiklikleri iyi gözlemleyin.

Windows güncellemelerini düzenli takip edin veya WindowsUpdate’i düzenli olarak çalıştırın.

Hangi Anti-Spyware Programları Kullanabilirim?

Piyasada ücretli/ücretsiz sayısız anti-spyware program var. Örneğin www.download.com’dan popülaritelerine göre sıralama yapıp ve yorumlarını okuyup kendinize ve bütçenize uygun bir tane seçebilirsiniz. Ya da forumlardan tecrübeleri okuyup karar verebilirsiniz. Benim şahsi tercihim bugüne kadar Ad-Aware http://www.lavasoftusa.com/), SpySweeper http://www.webroot.com/) ve çok güvenmemekle birlikte zorunlu durumlarda Spy&Bot olmuştur.

Hangi programı tercih ederseniz edin, mümkün olduğunca güncel tutmanızda büyük yarar var.

Microsoft Anti-Spyware (Beta 1)

Geçtiğimiz günlerde anti-spy çözümü için GIANT Software’in yazılımını seçtiğini öğrendiğimiz Microsoft elini çabuk tuttu ve kısa bir süre içinde Beta 1 sürümünü piyasaya sürdü. Yalnız belirtmekte fayda var, programı indirebilmek için lisanslı Windows kullanıcısı olup olmadığınızı test ediyor ve ondan sonra indirmenize izin veriyor.

Kurulum

Sizi bildik kurulum ekranlarından biri bekliyor.

Lisans sözleşmesini okuyup onayladıktan ve kurulum yerini seçtikten sonra kurulum sonlanıyor.

Kurulumdan sonra programı çalıştırmayı seçerseniz aşağıdaki ekranla karşılaşacaksınız:

Program henüz beta aşamasında olduğu için size yaklaşım olarak Temmuz sonunda kullanım sürenizin biteceğini göreceksiniz.

Hemen “Quick Scan Now” ı seçerek bir full scan yapmanızda fayda var. Sonrasında PC’nizi restart edin.

Eğer sisteminizde spyware bulursa bunları ciddiyet durumuna göre belirtecek ve hangisi için hangi işlemi tercih ettiğinizi size soracak. Kullandığınız hatta belki de ücret ödeyip satın aldığınız programlar olabileceği için bazı spywareleri silmek yerine karantinaya almayı öneriyor öncelikle. Bu önemli bir artı, çünkü duruma göre kullanmaya devam etmeyi tercih edebilirsiniz.

Çok ayrıntılı tarama seçenekleri yok, ancak işini iyi bir şekilde yerine getiriyor.

Realtime (eşzamanlı) tarama ayarlarına baktığınızda oldukça kullanışlı bir altyapı olduğu hemen gözümüze çarpıyor.

Zira spywarelerin genellikle kullandıkları tüm kapılar kontrol altında gözüküyor:

Advanced Tools altında ise ActiveX kontrolleri ve sistemde yüklü olan birçok eklentiyle ilgili bilgi alıp, açılışta yüklenen programları sorgulayabiliyorsunuz. MS Anti-Spyware (MSAS), bu konuda da oldukça yararlı bilgiler sunuyor. Birçoğumuz açılışta yüklenen bazı programlara anlam verememişizdir. İşte bu başlık altında MSAS bize tanıyabildiği programları açıklamalarıyla veriyor. Tanıyamadıkları içinse ayrıntılı bilgi vererek yorumlamayı kolaylaştırıyor.

Genel itibariyle bakınca yeterli derecede detaylı özelliklere yer verirken çok yararlı bilgiler de sunuyor. Ayrıca sisteminizde yolunda gitmeyen birşeylerden şüpheleniyorsanız ancak tarama sonucunda birşey bulamıyorsanız, Microsoft bunun için de MSAS içine bir raporlama bölümü eklemiş. Sorunu özetleyip bir rapor halinde Microsoft’a yollayabiliyorsunuz.

Sistemimde kullandığım, devamlı güncel tuttuğum AV ve anti-spy programlarına rağmen birkaç tane spyware temizledim MSAS ile. Anlaşılan o ki spyware sonucu oluşan birçok problem Microsoft’un başını oldukça ağrıtmış. Bunlar bir de devamlı yeni açıkları ortaya çıkan Internet Explorer’ın kırılganlığıyla birleşince böyle bir karar almalarına neden olmuş gibi gözüküyor. Nedeni ne olursa olsun beta aşamasında olmasına rağmen gayet düzgün çalışıyor gözüküyor. Yazıya başlamadan birkaç kişiden daha denemeleri için ricada bulundum. Malum daha beta 1 ve piyasaya daha bugün sürüldü. Sonuç olarak bir sorunla karşılaşmadık. İşini iyi yapıyor. Ancak bugüne kadar gördük ki MS hernekadar şimdi böyle girişimlerde bulunuyorsa da Windows içinde gelen Alexa’nın da bir açıklaması olmalı! Spydan kaçarken MS’e tutulmamak dileğiyle…